20 loại cây thuốc nam là rau trong vườn, công dụng bất ngờ

Dân gian có câu “đi ba bước có thuốc chữa bệnh” để nói về việc cây thuốc nam ở quanh ta, thậm chí là rau trong vườn nhà. Có những loài rau quen thuộc nhưng cũng là cây thảo dược chữa bệnh cực kỳ hiệu quả mà không phải ai cũng biết, cùng tìm hiểu nhé.

Sức khỏe luôn là chủ đề được mọi người quan tâm nhiều nhất. Cùng với sự tiến bộ của xã hội, mức sống ngày càng cao, nhu cầu về sức khỏe của con người không còn chỉ mang tính hời hợt như “không bị bệnh” nữa mà đang phát triển theo hướng sâu sắc hơn là “bảo vệ sức khỏe”.

Vậy câu hỏi đặt ra cho bạn: “Một là thuốc chăm sóc sức khỏe có thể mang lại cho bạn hiệu quả chăm sóc sức khỏe ngay lập tức sau khi uống, nhưng đó chỉ là giải pháp tạm thời. Thứ hai là rau xanh, thuốc nam, không chỉ là thực phẩm ăn hàng ngày mà còn có thể chữa bệnh, tăng cường sức khỏe nhưng tác dụng chậm, bạn sẽ chọn cái nào? Đương nhiên những người bình thường đều sẽ chọn rau xanh, thuốc nam để bảo vệ sức khỏe của mình. Cùng tìm hiểu các loại thuốc nam quanh ta cũng là rau xanh trong vườn nhà bạn nhé.

Lý do khiến những loại rau này được đưa vào “lĩnh vực y học” chủ yếu là do tác dụng chữa bệnh đáng kể của chúng. Nếu chỉ dùng làm thực phẩm thì hơi lãng phí tài nguyên. Một số trong số chúng thậm chí có thể gây ra một số vấn đề nhỏ cho cơ thể do “tính chất dược liệu mạnh” của chúng. Tuy nhiên, miễn là sử dụng đúng cách thì nó có thể mang lại lợi ích đáng kể cho sức khỏe. Điều này bổ dưỡng và lành mạnh hơn nhiều so với các sản phẩm sức khỏe và “thuốc chữa bệnh” được quảng cáo khắp nơi.

Cây thuốc nam: Rau bầu đất

Cây bầu đất còn có các tên gọi khác như cây kim thất, dây chua lè, rau lúi, thiên hắc địa hồng,… Bầu đất thuộc họ cúc Asteraceae, được xếp vào dạng cây thân thảo. Chúng mọc bò và có xu hướng hơi leo, chiều cao trung bình khoảng 1 mét. Cây mọng nước và có thể phân thành nhiều cành. Lá của bầu đất khá dày, mọc so le nhau. Trong khi mặt dưới lá có màu xanh nhợt thì mặt trên có phần hơi tía. Cây thường ra hoa và kết quả vào mùa xuân và hè.

Rau bầu đất phân bố nhiều tại các quốc gia châu Á như Ấn Độ, Indonesia, Philippines, Thái Lan. Tại Việt Nam, cây mọc hoang hay được trồng với mục đích làm thực phẩm hay dược liệu hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh lý khác nhau. Vào thời điểm mùa hạ đến, cây bầu đất sẽ được thu hoạch các bộ phận. Sau đó để bảo quản một cách tốt nhất, chúng sẽ được đem đi phơi khô.

Cây bầu đất sở hữu rất nhiều thành phần dinh dưỡng giá trị. Chúng bao gồm nước, protein, chất xơ, caroten, gluxit và vitamin C.

Tại Việt Nam, cây bầu đất thường được sử dụng như một loại rau. Bạn có thể sử dụng phần ngọn non, cành lá để xào, trộn salad giấm hay nấu canh cua.

Mặt khác, trong hỗ trợ điều trị bệnh, lá và thân của cây sẽ được dùng làm nguyên liệu sắc thuốc. Liều lượng sử dụng khoảng 30 – 40 gram. Bầu đất cũng có thể được sử dụng phối hợp cùng các loại thảo dược khác trong các bài thuốc điều trị nhiều chứng bệnh lý khác nhau. Có thể kể đến như kinh nguyệt không đều, sốt, thiếu máu, đau mắt đỏ, các bệnh về tiết niệu.

Cây thuốc nam: Tỏi tây

Tỏi tây còn được gọi là rau dẹt, cỏ khởi dương. Giàu caroten, protein, sunfua, có tác dụng hạ lipid máu, phòng ngừa và điều trị các bệnh tim mạch. Ăn tỏi tây vào mùa hè có thể giúp tiêu hóa thức ăn, loại bỏ tình trạng ứ trệ, tiêu ứ, tăng cường chức năng tỳ. Uống vào mùa đông có thể làm ấm thận, tăng cường dương khí.

• Hạ huyết áp: Tỏi tây giàu kali, giúp giảm áp lực từ mạch máu và duy trì huyết áp ổn định.
• Ngăn ngừa thiếu máu: Tỏi tây chứa sắt và vitamin B giúp tái tạo hồng cầu, ngăn ngừa thiếu máu. Chất xơ và các chất chống oxy hóa trong tỏi tây còn hỗ trợ tuần hoàn máu.
• Duy trì sức khỏe xương khớp: Tỏi tây cung cấp canxi, vitamin K, và các nguyên tố vi lượng tốt cho xương khớp, giúp tái tạo mô xương và ức chế tiêu xương.
• Cải thiện chức năng tiêu hóa: Tỏi tây chứa carbs prebiotic, cung cấp thức ăn cho vi khuẩn có lợi trong đường ruột, giúp cải thiện tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng.
• Phòng ngừa ung thư: Chất chống oxy hóa trong tỏi tây giúp ngăn ngừa sự hình thành và phát triển của các tế bào ung thư.

Cây thuốc nam: Cây thì là

Cây thì là chứa protein, chất béo và tinh dầu dễ bay hơi. Toàn cây có thể ăn, quả có thể dùng làm thuốc, có tác dụng làm ấm thận, trừ hàn, điều hòa dạ dày, điều hòa khí huyết, tiêu trướng, mạnh tỳ, bổ thận, điều hòa khí âm dương, chỉ thống, quân bình, lợi sữa và kích thích bộ máy tiêu hóa.

Chủ trị: Lá được dùng để có thể trị bệnh tiêu hóa kém, đau bụng, tiểu tiện khó, đau răng, rối loạn đường tiết niệu do sỏi thận, viêm thận, và viêm bàng quang. Quả của rau thì là thì có tác dụng tương tự như dược liệu ‘’tiểu hồi hương’’ nên được dùng để chữa tình trạng đau bụng kinh, và kích thích tiêu hóa, lợi tiểu và lợi sữa. Ngoài ra thì quả còn được dùng để trị bệnh bụng đầy trướng,

Cây thuốc nam: Cần tây

Còn được gọi là rau mùi tây. Cần tây có nguồn gốc từ châu Âu và được chia thành hai loại: cần tây bản địa và cần tây nhập khẩu. Hàm lượng protein, canxi, sắt và vitamin trong rau này cao hơn các món chay thông thường, lá cũng giàu dinh dưỡng hơn thân. Cần tây giàu nhiều loại vitamin và nguyên tố vi lượng, có tác dụng làm giảm tính thấm mao mạch, bảo vệ và tăng sức bền mạch máu, tăng cường tác dụng của vitamin C, hạ huyết áp. Giảm cholesterol trong máu và có tác dụng làm dịu.

Cây thuốc nam: Củ cải

Củ cải có nhiều loại khác nhau như vỏ trắng, vỏ xanh và vỏ đỏ. Củ cải có thể ăn sống, nấu chín hoặc ngâm chua. Hàm lượng vitamin C trong nó cao gấp 10 lần so với quả lê và có tác dụng kháng vi-rút. Theo Y học hiện đại cứ mỗi 100g củ cải trắng có 1.4g protid, 3.7g glucid, 1.5g xenluloza, 40 mg canxi, 41 mg photpho; 1,1 mg sắt; 0,06 mg vitamin B1, 0.06 mg vitamin B2, 0.5 mg vitamin PP, 30 mg; vitamin C…

Theo Đông Y, củ cải có vị ngọt, hơi cay, đắng, tính bình, không độc, có tác dụng chữa ho, long đờm, lợi tiểu, kích thích tiêu hoá, bảo vệ dạ dày… Củ cải được dùng làm thuốc dưới dạng khô hoặc tươi đều được.

Chất cay có trong củ cải giúp kháng khuẩn, hoạt lạc gân cốt, có hiệu quả giảm đau. Mùa đông nếu đau mỏi cơ bắp hoặc đau khớp, có thể trực tiếp lấy củ cải gọt vỏ, lấy vỏ đắp lên chỗ đau, cũng có thể bỏ vỏ củ cải vào trong một cái túi vải để chườm nóng.

Cây thuốc nam: Tía tô

Cây tía tô hay còn gọi là tô diệp, được trồng phổ biến ở nhiều nước châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Việt Nam. Đây là một loại thảo mộc sống quanh năm, rễ màu trắng, lá màu xanh đậm, gân lá màu đỏ tía và khi ăn vào có vị nồng cay. Tía tô được nhiều người biết đến do các công dụng có lợi cho cơ thể chúng ta.

Tía tô là loại thực vật có hàm lượng tinh dầu lớn và giàu các axit béo chưa bão hòa, chủ yếu là axit alpha-linoleic. Chất chiết xuất trong lá tía tô có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm, Dị ứng và trầm cảm.

Uống nước tía tô giúp hỗ trợ giảm cân, mang lại vóc dáng thon gọn, săn chắc. Vì trong đó chứa nhiều protein thực vật, vitamin, chất xơ và khoáng chất thiết yếu. Uống nước này giúp thúc đẩy trao đổi chất, tăng cường chuyển hóa, đốt cháy và đào thải chất béo cho cơ thể.

Uống nước tía tô giúp làm sạch cơ thể, chống lại tình trạng da xỉn màu, đốm nâu, tàn nhang. Trong lá chứa hoạt chất ngăn chặn sự hình thành sắc tố melanin. Điều này giúp cải thiện sắc tố da, dưỡng da trắng sáng và tẩy tế bào chết cho da.

Uống nước tía tô giúp phụ nữ mang thai giảm đau lưng và ốm nghén. Sử dụng loại lá này giúp mẹ bầu an thai, giảm thiếu máu, ho và các vấn đề liên quan tới tiêu hóa. Tuy nhiên, không nên dùng quá nhiều để tránh các tác dụng không mong muốn.

Cây thuốc nam: Tỏi

Tỏi chứa nhiều dưỡng chất như các vitamin nhóm B (B1, B2, B3, B6), sắt, canxi, kali, mangan, magie, photpho, germanium, selen, tiền allicin. Tỏi sống có chứa vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm tình trạng nặng và kéo dài khi mắc cảm cúm. Một nghiên cứu cho thấy bổ sung tỏi hằng ngày làm giảm 63% những người tham gia bị cảm lạnh, các triệu chứng cảm lạnh đã giảm trung bình từ 5 ngày xuống còn 1,5 ngày. Vì vậy, hãy kết hợp một ít tỏi sống vào bữa ăn hàng ngày của bạn.

Ngoài ra, tỏi còn được cho là có tác dụng phòng ngừa các bệnh ung thư, tim mạch và cải thiện chức năng xương khớp. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng ăn tỏi sống có thể bảo vệ gan khỏi một số độc tố và giúp giảm lượng đường trong máu. Điều này giúp cơ thể thải độc hiệu quả hơn, có lợi cho toàn bộ cơ thể.

Cây thuốc nam: Húng quế

Húng quế giàu vitamin C và chất chống oxy hóa. Không chỉ là một món rau thơm, húng quế có khả năng sát trùng, kháng khuẩn, chữa sốt, trị đau đầu, trị ho, long đờm, cải thiện hệ miễn dịch.

Húng quế được sử dụng để trị sốt trong những trường hợp như cảm cúm, cảm lạnh, nhiễm khuẩn và thậm chí sốt rét. Húng quế có khả năng sát trùng, tiêu diệt nấm mốc và hạ nhiệt.

Húng quế là một thành phần quan trọng trong một số loại thuốc dùng để trị ho và long đờm. Các thành phần của húng quế giúp làm giảm ho và kích thích tiết đờm trong đường hô hấp.

Việc xông hơi bằng tinh dầu húng quế có thể giúp chữa trị đau đầu và giảm các triệu chứng khó chịu như buồn nôn và chóng mặt. Ngoài ra, lá húng quế cũng có thể được sử dụng dưới dạng nước uống pha với đường.

Húng quế chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin và khoáng chất. Khi ăn sống, nó có thể tăng cường chức năng miễn dịch của cơ thể. Kết hợp húng quế với mật ong có thể mang lại hiệu quả tăng cường miễn dịch rõ rệt.

Cây thuốc nam: Bạc hà

Bạc hà chỉ chứa một số vitamin và khoáng chất nhưng lại mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người. Các nghiên cứu thực nghiệm sử dụng một liều nhỏ bạc hà trong điều trị cho thấy tác dụng kích thích khu thần kinh, tăng độ hưng phấn, giãn nở mạch máu, tăng tiết mồ hôi và làm hạ thân nhiệt. Sử dụng liều lớn hơn bạc hà cho tác dụng kích thích tủy sống, tê liệt phản xạ vận động và gây tê cục bộ. Bên cạnh đó, dược liệu bạc hà có công dụng trừ phong giảm đau, tăng tiết mồ hôi, kiện vị, chỉ ho, kích thích tiêu hóa, thúc ban sởi mọc. Vì vậy, dược liệu này được dùng trị ho, cảm mạo phong nhiệt, người bệnh sốt cao, đau đầu, nghẹt mũi và ít hoặc không tiết mồ hôi.

Điều trị toàn thân: Bệnh lý đường hô hấp, cảm lạnh, đau dạ dày, viêm phổi, co thắt cơ, rối loạn ruột, bệnh lý về gan và túi mật, đồ mồ hôi…

Điều trị tại chỗ: Sát khuẩn, đuổi côn trùng, điều trị các bệnh lý về da, diệt bọ chét, loét miệng, vết cắn độc…

Cây thuốc nam: Gừng

Gừng mang lại hiệu quả trong điều trị chứng buồn nôn, giảm co thắt vào kỳ kinh nguyệt,… Trà gừng có tác dụng trị ho, giải cảm, tăng cường hệ miễn dịch, giảm cảm giác buồn nôn, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Trà gừng mật ong giúp cải thiện lưu thông máu, làm giảm viêm, giảm một số bệnh liên quan đến đường hô hấp hiệu quả.

Cây thuốc nam: Nghệ

Trong nghệ có chứa chất curcumin – một chất chống oxy hóa và chất chống viêm mạnh mẽ. Nghệ còn cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất quan trọng và các chất chống oxy hóa khác. Nghệ có tác dụng ngăn ngừa ung thư, ngăn ngừa bệnh Alzheimer, trị sẹo, làm đẹp da,…

Cây thuốc nam: Rau kinh giới

Rau kinh giới giàu chất chống oxy hóa và có tính kháng khuẩn cao. Rau kinh giới rất giàu chất chống oxy hóa như carvacrol và thymol, đây là những hợp chất giúp chống lại các tổn thương gây ra bởi các gốc tự do. Sự tích tụ của các gốc tự do trong bất kỳ khu vực nào của cơ thể có thể dẫn đến các bệnh lý mãn tính như bệnh tim, ung thư. Khi kết hợp rau kinh giới với các loại thực phẩm chứa chất chống oxy hóa cao khác như trái cây và rau có thể giúp bạn tăng cường sức khỏe, cải thiện vóc dáng và làn da.

Trong rau kinh giới chứa một số hợp chất có đặc tính kháng khuẩn mạnh. Một số nghiên cứu cho thấy sản phẩm chiết xuất từ kinh giới (như tinh dầu) có thể ngăn chặn sự phát triển của Pseudomonas aeruginosa và Escherichia coli, vốn là 2 chủng vi khuẩn gây nên tình trạng nhiễm trùng. Ngoài ra nghiên cứu khác cũng cho thấy lá kinh giới có tác dụng chống lại tận 23 loại vi khuẩn khác nhau. Việc ăn rau kinh giới giúp cơ thể gia tăng sức đề kháng và chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn vào cơ thể.

Cây thuốc nam: Lá mơ

Lá mơ chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa, vitamin và khoáng chất. Theo y học, lá mơ có khả năng cân bằng lượng axit trong dịch vị, hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa và cải thiện các vấn đề thường gặp như chướng bụng, đầy hơi, tổn thương ở dạ dày,… Lá mơ có tính sát khuẩn cao nên được dùng trong điều trị bệnh kiết lị, tiêu chảy, trị giun.

Cây thuốc nam: Cây diếp cá

Rau diếp cá có vị chua cay, mùi tanh của cá, có tính mát, hơi độc, quy vào kinh phế. Do đó, rau diếp cá có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, tiêu thũng, sát trùng. Dùng ngoài chữa ung thũng, trĩ, vết lở loét.

Theo kinh nghiệm dân gian, tác dụng của rau diếp cá được dùng trị táo bón, bệnh trĩ, mụn nhọt, lở ngứa, trẻ con lên sởi, viêm phổi hoặc phổi có mủ, đau mắt đỏ hoặc đau mắt do nhiễm trực khuẩn mủ xanh, viêm ruột, kiết lỵ, bí tiểu tiện, kinh nguyệt không đều.

Nếu dùng ngoài, lá diếp cá tươi đem rửa sạch rồi giã nhỏ, đắp trực tiếp đối với trĩ, chỗ sưng đau, lở ngứa hoặc ép thuốc giữa hai miếng giấy lọc sạch đắp lên mắt. Đối với bệnh trĩ, ngoài uống và đắp, bạn còn có thể sắc nước để xông hơi rồi rửa sạch.

Thân rễ của cây được ăn như rau, có thể ăn sống hoặc nấu chín. Ở Nhật Bản, phần thân rễ còn có trong thành phần của một số chế phẩm thuốc dùng chữa bệnh phụ nữ. Tại Trung Quốc, rau diếp cá còn có công dụng chữa khó tiêu và làm thuốc bó những nơi bị tổn thương để kích thích sự phát triển của xương.

Cây thuốc nam: Cây ngải cứu

Ngải cứu vừa là một loại rau vừa là một vị thuốc phổ biến từ lâu nay. Theo dân gian, ngải cứu có tác dụng trong điều trị kinh nguyệt không đều, an thai, bổ huyết, chữa suy nhược cơ thể, cầm máu, trị cảm cúm, ho, đau đầu, rôm sảy,…

Cây thuốc nam: Rau càng cua

Thành phần dinh dưỡng của rau càng cua gồm: 92% là nước cùng 8% là các vitamin, khoáng chất như beta caroten (tiền vitamin A), sắt, kali, magie, vitamin C.

Trong Đông y, rau càng cua vị đắng, tính bình, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hoạt huyết, tan máu ứ, kháng viêm, giảm đau, hạ nhiệt.

Ngoài ra, rau càng cua cũng có thể được sử dụng như loại thực phẩm để tăng cường sức khỏe, giảm cân và hỗ trợ tiêu hóa.

Cây thuốc nam: Rau khoai lang

Rau khoai lang (rau lang) là loại rau dân dã, quen thuộc trong bữa ăn của nhiều gia đình. Không chỉ là một loại thực phẩm, rau khoai lang còn chứa nhiều dưỡng chất và nguồn vitamin dồi dào.

Theo nghiên cứu, trong 100g rau lang có các chất dinh dưỡng như năng lượng: 22kcal; nước: 91,8g; protein: 2,6g; tinh bột: 2,8g. Ngoài ra, rau khoai lang còn chứa các loại vitamin B, C, E, beta caroten, biotin và các khoáng chất như magie, phospho, canxi, kali, mangan, kẽm, đồng…

Cây thuốc nam: Rau dền

Rau dền là loại rau khá phổ biến trong các bữa ăn gia đình. Loại rau này được ví là loại rau “trường thọ”, “bổ hơn thịt, rẻ hơn thuốc”. Đây là loại rau có hàm lượng chất sắt cao nhất trong các loại rau tươi.Rau có vị ngọt, mát đồng thời chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Thành phần sắt trong rau dền chiếm hàm lượng khá cao. Sử dụng rau dền có thể giúp giảm viêm, tốt cho xương, ngăn ngừa các bệnh tim mạch, đái tháo đường…

Hàm lượng sắt lớn trong rau dền giúp gia tăng lượng hemoglobin và tế bào hồng cầu. Chính vì thế đây là thực phẩm rất có lợi cho bệnh nhân thiếu máu. Nếu ăn rau dền thường xuyên còn giúp ổn định đường huyết, cải thiện bệnh tiểu đường tuýp 2. Rau dền phù hợp sử dụng mùa hè giúp giải nhiệt, giải độc cực tốt.

Ngoài ra, rau dền có chứa các chất có lợi như chất chống oxy hóa. Người ta quan tâm đến việc sử dụng rau dền chữa bệnh mỡ máu cao vì một số nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng khi chúng ăn rau dền thì có thể làm giảm cholesterol toàn phần và cholesterol LDL , đồng thời tăng cholesterol HDL. Nhưng ăn rau dền dường như không có những lợi ích này ở người.

Cây thuốc nam: Rau tầm bóp

Chắc hẳn ở các vùng quê loại rau tầm bóp này quá quen thuộc, bởi chúng mọc hoang dại ở ngay trong vườn nhà, tường rào, hoặc ngay gần đồng ruộng. Ở một số nước lớn người ta ca ngợi rau tầm bóp với công dụng phòng chống ung thư và chữa bệnh tiểu đường rất tốt cho sức khỏe. Còn ở nước ta nhiều người cho rằng đây là loại cỏ dại nên đã loại bỏ nó, không có tác dụng gì.

Rau tầm bóp vị hơi đắng, ăn loại rau này thường xuyên giúp tán sỏi, thanh nhiệt, thông đàm, lợi tiểu. Tại một số nơi ở Việt Nam người ta sử dụng rau tầm bóp để ăn hằng ngày. Tuy nhiên họ vẫn không biết tác dụng thực sự của cây rau tầm bóp.

Theo nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học ở Mỹ, trong rau tầm bóp có chứa chất chống ung thư và khả năng kháng viêm tiêu diệt các siêu vi khuẩn trong cơ thể cực kỳ mạnh mẽ.